Sanatla 33 Yıl

İstanbul Kültür Sanat Vakfı, Avrupa'nın birçok kentinde yılın belirli dönemlerinde yapılmakta olan ve çeşitli sanat dallarını içeren festivallerin bir benzerinin, İstanbul'da da yapılmasını düşleyen Dr. Nejat F. Eczacıbaşı'nın önderliğinde, 1973 yılında kuruldu. İlk İstanbul Festivali, Cumhuriyet'in 50. yılının kutlandığı 1973 yılında, 15 Haziran - 15 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirildi.

İstanbul Festivali ilk yıllarından itibaren, Türkiye ile birlikte çeşitli ulusların değişik sanat dallarındaki yaratıcılıklarının en iyi örneklerinin yanısıra, programında seminer ve konferanslara da yer verdi. İstanbul Festivali 1977 yılında Avrupa Festivalleri Birliği Üyeliği'ne kabul edildi. Uluslararası İstanbul Müzik Festivali 27 yılda La Scala Filarmoni'den (Muti) New York Filarmoni (Mehta & Masur) ve Concertgebouw Kraliyet Orkestrası'na (Sawallisch), Orpheus Oda Orkestrası'ndan İskoç Oda Orkestrası'na (Mackerras & Hickox), Hilliard Topluluğu'ndan Tokyo Yaylı Çalgılar Dörtlüsü'ne, Aldo Ciccolini'den Ivo Pogorelich'e, Yehudi Menuhin'den Itzhak Perlman'a, Julian Lloyd Webber'den, Nigel Kennedy ve Mischa Maisky'e, Narciso Yepes'ten Christopher Parkening'e, Leyla Gencer'den Montserrat Caballé ve Kiri Te Kanawa'ya, Bolşoy Balesi'nden Amerikan Bale Tiyatrosu'na kadar dünyanın en önemli sanatçı ve topluluklarını İstanbul'da konuk etti.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı'nın Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşunun 700. Yılı kutlamaları çerçevesinde gerçekleştirdiği bir özel proje de Vivaldi'nin Bayezid Operası'nın sahneye konması oldu. Kemancı, yönetmen ve müzikolog Fabio Biondi'nin uzun çalışmaları sonucunda Vivaldi'nin dört buçuk saatlik operası iki buçuk saate indirildi ve Bayezid'in bu versiyonu, dünyada ilk kez 27. Uluslararası İstanbul Müzik Festivali'nde Aya İrini Müzesi'nde sahnelenerek büyük ilgi topladı.

Başlangıç yıllarında Uluslararası İstanbul Festivali programında yer alan film gösterileri 1984'ten başlayarak Nisan ayında düzenlenen ayrı bir şenliğe dönüştü ve Uluslararası İstanbul Film Festivali adını aldı. 1985'te Festival programında, ilk kez biri uluslararası (Altın Lâle Ödülü), diğeri ulusal olmak üzere iki yarışmalı bölüme yer verildi. 1989 yılı başında, FIAPF (Fédération Internationale des Associations des Producteurs de Film / Uluslararası Film Yapımcıları Dernekleri Federasyonu) tarafından "Özel Konulu, Yarışmalı Festival" olarak tanındı. 1996 yılında verilmeye başlanan "Yaşamboyu Başarı" ve "Onur" ödülleri şimdiye dek Robert Wise, Türkan Şoray, Gillo Pontecorvo, Michelangelo Antonioni, Claude Sautet, Elia Kazan, Peter Greenaway, Istvan Szabo, Muhterem Nur, Faruk Kenç, Bertrand Blier, Jerry Schatzberg, Abbas Kiarostami ve Theo Angelopoulos gibi yerli ve yabancı ünlü sinema ustalarına ve sanatçılarına verildi.

Uluslararası İstanbul Festivali programının bir diğer bölümünü oluşturan Tiyatro, 1989 yılında Mayıs ayında düzenlenen Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali'ne dönüştü. Bugüne değin çeşitli Türk topluluklarının yanısıra Piccolo Teatro di Milano, Attis Theatre, Berliner Ensemble, Centre Dramatique National d'Orléans, Royal National Theatre gibi dünyanın önde gelen tiyatro topluluklarını ve Robert Wilson, Yuri Lubimov, Janusz Wiesniewski, Stephane Braunschweig, Theodorus Terzopoulos, Heiner Göebbels, Andre Willms, Ian Holm, Diana Rigg, Alla Demidova gibi sanatçıları konuk eden Tiyatro Festivali'nde 1997 yılından başlayarak "Onur" ödülü verilmeye başlandı. Tiyatro Festivali'nin ödüllerini Giorgio Strehler (İtalya), Yıldız Kenter (Türkiye), Yuri Lyubimov (Rusya) ve Melih Cevdet Anday (Türkiye), Necdet Mahfi Ayral (Türkiye) ve Robert Wilson, Genco Erkal (Türkiye) ve Pina Bausch (Almanya) aldılar.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı'nın 1999 yılında gerçekleştirdiği bir diğer ortak proje ise ünlü Yunanlı Yönetmen Theodoros Terzopoulos ile 11. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali çerçevesinde dünya prömiyeri yapılan Herakles Üçlemesi adlı sahne yapıtı oldu. Türk ve Yunan sanatçıları biraraya getiren bu anlamlı proje Japonya Tiyatro Olimpiyatları'na katıldı.

Daha önceki yıllarda yine Uluslararası İstanbul Festivali programlarının bir bölümü olarak düzenlenen plastik sanatlar dalındaki çeşitli ulusal ve uluslararası sergilere 1987 yılında son verildi ve bu tarihten itibaren çağdaş sanattaki son akımların sergilendiği İstanbul Bienali düzenlenmeye başlandı. 1989'da, genel koordinatörlüğünü Beral Madra'nın üstlendiği 2. Bienal'in teması "Geleneksel Mekanlarda Çağdaş Sanat"tı. 1992'de gerçekleştirilen 3. Uluslararası İstanbul Bienali'nin yönetmeni Vasıf Kortun ise sergiyi "Kültürel Farklılıklar" teması altında topladı. Küratörlüğünü Réne Block'un üstlendiği 4. Uluslararası İstanbul Bienali'nin teması ORIENT/ATION olarak saptandı ve Bienal'e 51 ülkeden 123 sanatçı katıldı. 5. Uluslararası İstanbul Bienali'nin küratörü Rosa Martinez'in, teması ise "Yaşam, Güzellik, Çeviriler/Aktarımlar Ve Diğer Güçlükler Üstüne" idi. Bu Bienal'de İstanbul 45 ülkeden 86 sanatçıya evsahipliği yaptı. 1999 yılında Paolo Colombo'nun küratörlüğünde "Tutku ve Dalga" teması altında düzenlenen 6. Uluslararası İstanbul Bienali'ne 32 ülkeden 56 sanatçı katıldı.

1986 yılından başlayarak Uluslararası İstanbul Festivali programı kapsamında özel bir bölüm caz müziğine ayrılmıştı. 1994'ten itibaren ayrı bir şenlik olarak düzenlenen Uluslararası İstanbul Caz Festivali, o günden bu yana, Keith Jarrett'den Jan Garbarek'e, Manhattan Transfer'den Wynton Marsalis'e; Dizzy Gillespie'den Modern Jazz Quartet'e, caz dünyasının önde gelen isimlerini cazseverlerle buluşturuyor.

Caz'ın da ayrı bir etkinlik olarak ayrılmasından sonra programını klasik müzik, bale, opera ve geleneksel müzik dallarında yoğunlaştıran Uluslararası İstanbul Festivali'nin adı, Uluslararası İstanbul Müzik Festivali olarak değiştirildi.

1997 yılında kuruluşunun 25. yılını kutlayan İstanbul Kültür Sanat Vakfı, her yıl Nisan ayında Uluslararası İstanbul Film Festivali'ni, Mayıs'ta Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali'ni, Haziran-Temmuz aylarında Uluslararası İstanbul Müzik Festivali'ni, Temmuz ayında Uluslararası İstanbul Caz Festivali'ni ve her iki yılda bir Ekim-Kasım aylarında Uluslararası İstanbul Bienali'ni düzenliyor.