WAEL SHAWKY
1971, İskenderiye. Kahire’de yaşıyor.
Shawky 2004’te Platform Garanti Güncel Sanat Merkezi’nin İstanbul Misafirleri Programında altı ay geçirdi. Bu zaman zarfında bir semt süpermarketinde dolaşıp Kur’an okurken göründüğü bir video işi olan “Mağara”yı üretti. Video ilk bakışta bir haber yayınına oldukça benziyor; Shawky sıraların arasında yürürken kameraya doğrudan konuşuyor; geçerken arada bir bir rafa dokunuyor veya bir meyva alıp oynuyor; ancak aslında ezberden Kur’an’dan ayet okuyor. Dikkati ve kusursuz manzum akışı çocukken Kur’an hatmetmekle geçen yılların bir sonucu.
“Mağara” başlığı, “Yedi Uyurlar Mağarası”na bir gönderme. Aslında bir Yunan efsanesi olan masal, Tours’lu Gregoire’ın Latince eserinde ve bir çok dini yazıda geçer. Shawky M.S. 250 sıralarında Türkiye’deki Efes şehrinde yaşayan ve zulümden kaçarak bir mağaraya saklanan yedi adamın hikayesini içeren sureyi okuyor. Uyurlar uyandıklarında 200 yıldır uyumakta olduklarını ve Hıristiyanlığın imparatorluğun hakim inancı haline geldiğini anlarlar.
Altyazılar, bir çeviri sunmaktansa, Kur’an’ın esas dilinin, yani Arapça’nın çevrilemeyeceğine dair inanışı gerçekten destekler bir hızda imgeyi tararlar. Ancak bu gerçek zamandaki performansta Shawky, din ve dil hiyerarşisini çökertmeyi başarıyor. Sureyi öylesine bir hakimiyetle okumaktadır ki, olayın tuhaflığına rağmen süpermarketin müşterilerinden bir teki bile ona yaklaşmaya cesaret edemez. Yedi uyurlar hikayesi din ve kültür arasında bir köprü kuruyor; burada süpermarket tarafından temsil edilen) kapitalizmin hızını ve birey üzerindeki tecrit edici etkisini anlatan bir metafor olarak işliyor.
November Paynter
GARANTİ BİNASI